دلایل، علائم و راههای پیشگیری سقط مکرر
سقط مکرر چیست؟
سقط جنین یکی از تجربههای تلخ اما نسبتاً شایع در دوران بارداری است. در بیشتر موارد، سقط تنها یکبار رخ میدهد و بارداری بعدی بدون مشکل ادامه پیدا میکند. اما اگر این اتفاق دو یا سه بار متوالی تکرار شود، پزشکان آن را سقط مکرر (Recurrent Miscarriage) یا سقط مکرر خودبهخودی مینامند.
مطالعات نشان میدهد حدود ۱ تا ۲ درصد از زنان در سنین باروری دچار سقط مکرر میشوند. شناخت دلایل این وضعیت و درمان آن، میتواند در حفظ بارداریهای بعدی نقش تعیینکنندهای داشته باشد.سقط جنین به معنای از بین رفتن بارداری پیش از هفتهی بیستم است. اگر این اتفاق دو یا سه بار پشتسرهم تکرار شود، به آن سقط مکررگفته میشود.
این وضعیت معمولاً نشانهی وجود مشکلی زمینهای در بدن مادر یا گاهی پدر است که باید با بررسیهای دقیق پزشکی شناسایی و درمان شود.
براساس آمار، حدود ۱ تا ۲ درصد از زنان در سنین باروری دچار سقط مکرر میشوند، اما خبر خوب این است که در بیشتر موارد، علت قابل درمان است و بارداری موفق بعدی امکانپذیر خواهد بود.
علتهای سقط مکرر
۱. ناهنجاریهای ژنتیکی
یکی از شایعترین دلایل سقطهای مکرر، اختلالات کروموزومی در جنین است. در این حالت، جنین توان رشد طبیعی ندارد و بدن مادر بهطور طبیعی بارداری را متوقف میکند.
گاهی یکی از والدین ناقل ناهنجاری ژنتیکی خفیف است که باید با آزمایش کاریوتایپ شناسایی شود.
درمان:
- انجام مشاورهی ژنتیک
- بررسی ژنتیکی جنین در روشهای کمکباروری (PGD)
۲. مشکلات رحم و دهانهی رحم
اختلالات ساختاری رحم مانند رحم دوشاخه، رحم سپتومدار، فیبرومها یا چسبندگیهای داخل رحمی میتوانند مانع از جایگزینی صحیح جنین شوند.
درمان:
- انجام سونوگرافی ترانسواژینال، هیستروسالپنگوگرافی (HSG) یا هیستروسکوپی
- درمان جراحی در صورت وجود فیبروم یا سپتوم
۳. اختلالات هورمونی
بیتعادلی هورمونها میتواند از لانهگزینی صحیح جنین در رحم جلوگیری کند. بیماریهایی مثل تخمدان پلیکیستیک (PCOS)، اختلالات تیروئید و دیابت کنترلنشده از دلایل مهم سقطهای مکرر هستند.
درمان:
- تنظیم قند خون و هورمونهای تیروئید
- استفاده از پروژسترون حمایتی در هفتههای اول بارداری
۴. اختلالات سیستم ایمنی و انعقادی
در برخی زنان، بدن به اشتباه جنین را بیگانه تشخیص میدهد و با تولید آنتیبادی به آن حمله میکند. از طرفی، تشکیل لختههای ریز در جفت (ترومبوفیلی یا سندروم آنتیفسفولیپید) باعث میشود خون کافی به جنین نرسد.
درمان:
- آزمایش آنتیفسفولیپید و بررسی ترومبوفیلی
- درمان با آسپرین و هپارین دوز پایین تحت نظر پزشک
۵. عفونتها
برخی عفونتها مانند توکسوپلاسموز، کلامیدیا، سیتومگالوویروس (CMV) یا تب مالت ممکن است باعث سقط شوند.
این موارد معمولاً با درمان ساده برطرف میشوند، اما در صورت مزمن شدن باید بررسی دقیق انجام گیرد.
درمان:
- انجام آزمایش TORCH قبل از بارداری.
- درمان کامل عفونتها با داروهای مناسب.
- رعایت بهداشت، شستوشوی صحیح مواد غذایی و پرهیز از مصرف گوشت خام یا نیمپز.
۶. سبک زندگی ناسالم
سبک زندگی ناسالم نیز نقش مهمی در سقطهای مکرر دارد. عواملی مانند: سیگار، الکل، کافئین زیاد، چاقی، استرس زیاد، خواب ناکافی و تغذیه ناسالم میتوانند خطر سقط را افزایش دهند.
درمان:
- اصلاح سبک زندگی، ورزش منظم، خواب کافی، تغذیه سالم و کنترل استرس.
- کنترل وزن و داشتن برنامه غذایی متعادل.
- کاهش استرس از طریق ورزش سبک، یوگا، یا مشاوره روانشناسی.
علائم و نشانههای سقط مکرر
نشانههای اولیه سقط معمولاً شامل موارد زیر است:
- درد یا گرفتگی در ناحیه پایین شکم
- خونریزی یا لکهبینی واژینال
- خروج بافت از رحم
- از بین رفتن ناگهانی علائم بارداری (مانند تهوع یا حساسیت سینهها)
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
روشهای تشخیص سقط مکرر
برای شناسایی علت های سقط مکرر، معمولا پزشک بررسیهایی را از قبیل موارد زیر انجام میدهد:
- آزمایشهای ژنتیکی والدین
- آزمایش خون برای بررسی هورمونها، قند و عملکرد تیروئید
- سونوگرافی یا MRI رحم
- آزمایشهای ایمنی و انعقادی
- بررسی عفونتها
درمان سقط مکرر
درمان بستگی به علت اصلی دارد، اما در بیشتر موارد شامل موارد زیر است:
- درمان هورمونی با پروژسترون یا داروهای تنظیم هورمون
- درمان جراحی مشکلات رحمی
- مصرف داروهای ضدانعقاد برای بیماران مبتلا به لخته خون
- تغییر سبک زندگی و کاهش استرس
- استفاده از روشهای کمکباروری و غربالگری ژنتیکی جنین
راههای پیشگیری از سقط مکرر
- مراجعه به متخصص زنان و ناباروری پس از دو سقط پیاپی
- انجام آزمایشهای قبل از بارداری
- تغذیه سالم و مصرف مکملهای بارداری مثل اسیدفولیک و ویتامین D
- پرهیز از مصرف سیگار، الکل و مواد کافئیندار
- کنترل استرس
دلایل، علائم و راههای پیشگیری سقط مکرر
سقط مکرر گرچه تجربهای دردناک است، اما در بیشتر موارد قابل پیشگیری و درمان است. با مراجعه به پزشک متخصص و انجام بررسیهای دقیق پزشکی، درمان علتهای زمینهای و رعایت توصیههای مراقبتی، بسیاری از زنان میتوانند بارداری سالم و موفقی را تجربه کنند.
