یائسگی چیست و چه عوارضی بر روی بدن خانم ها دارد؟
یائسگی اتفاقی است که برای اکثر خانم ها با بالا رفتن سنشان خواهد افتاد. اتفاقی هورمونی که متاسفانه علائم و عوارض خاص خودش را بر روی بدن خواهد گذاشت. اولین نتیجه ی یائسگی این است که خانم های یائسه دیگر نمی توانند باردار شوند و فرزندی به دنیا بیاورند. در ادامه درباره ی یائسگی و عوارض و علائم و متعلقات آن توضیح بیشتری خواهیم داد. لطفا با همراه باشید.
شروع یائسگی!
تغییرات هورمونی خانم ها و خلق و خوی آن ها تا حد زیادی وابسته به هورمون هایی است که در تخمدان آن ها تولید می شود. هر چقدر که سن یک خانم بالاتر برود، تخمدان در تولید هورمون ها مخصوصا تولید هورمون استروژن، کم کارتر می شود. همین موضوع باعث می شود که دوره ی ماهانه ی پریود نا منظم شده و رحم آمادگی خود را برای جنین پروری از دست می دهد. با طی شدن دوره ی یائسگی و علائمی که دارد، کم کم پریود متوقف شده و عملا دیگر رحم جانی برای آماده کردن خود به منظور پذیرای اسپرم و تخمک بودن، نخواهد داشت. به این دوره از زندگی زنان یائسگی می گویند.
علائم یائسگی چیست؟!
یائسگی از عادت های ماهانه ی نا منظم شروع می شود. عرق ها شبانه، گر گرفتن ها، تغییرات آشکار خلق و خو،خشکی واژن، لرز، افزایش وزن و کم بود شدن، از علایمی هستند که هر زنی در دوران شروع یائسگی با آن ها مواجه خواهد شد.
آیا در دوران ابتدایی یائسگی می توان باردار شد؟
سن نرمال یائسگی در خانم ها معمولا از 45 سال تا 55 سال می باشد. در این دوران دوره ی عادت ماهانه قطع و دوباره شروع می شود. مثلا ممکن است که خانم مورد نظر سه ماه عادت ماهانه نداشته باشد اما بعد از گذشت سه ماه عادت ماهانه اش برگردد. بنابراین خانم ها باید دقت داشته باشند که قطع شدن عادت ماهانه در این دوران ممکن است دال بر حاملگی باشد نه یائسگی آن ها!
چرا زنان یائسه می شوند؟
دلایل زیادی برای یائسه شدن خانم ها وجود دارد. البته یائسه شدن در خانم ها می تواند در همان زمان مشخص و یا خیلی زود اتفاق بیفتد. اما دلایل یائسگی می تواند شامل موارد زیر باشد.
کم شدن تولید هورمون های جنسی یا همان تولید مثل کاهش و نهایتا قطع می شود.
استروژن و پروژسترون، دو هورمون خیلی مهم در بدن خانم ها هستند که توسط تخمدان تولید می شوند. این هورمون ها، عامل اصلی بارداری در خانم ها می باشند. با پا نهادن به دهه ی 30 سالگی در خانم ها، کم کم تولید این هورمون ها کم می شود. با کاهش این هورمون ها، سیکل عادت ماهیانه ی خانم هم با مشکل مواجه می شود. به این صورت که ممکن است شخص مورد نظر دوره ی پریود خیلی کوتاه و یا خیلی بلند را در این دوران تجربه کند. کم کم با گذشت زمان، پروسه تخمک گذاری و سیکل ماهانه قطع شده و بدن زن دچار یائسگی می شود. در واقع کم شدن و متوقف شدن تولید هورمون های جنسی، طبیعی ترین دلیلی است که یائسگی را پدید می آورد.
هیسترکتومی یا جراحی رحم
متاسفانه جراحی رحم و برداشتن بخشی و یا تمام رحم، اتفاقی است که متاسفانه ممکن است برای خیلی از خانم ها رخ دهد. در مواقعی که قسمتی از رحم خانم، طی جراحی برداشته می شود و تخمدان ها هنوز وجود دارند، دوره ی ماهانه قطع می شود اما به دلیل وجود تخمدان ها، تولید هورمون های پروژسترون و استروژن و آزاد کردن تخمک، به قوت خود باقیست. اما زمانی که کل رحم به همراه تخمدان ها برداشته می شود، یائسگی بلافاصله بعد از عمل اتفاق خواهد افتاد و به دلیل اینکه این تغییرات هورمونی بدون هیچ پیش زمینه ای و به صورت ناگهانی رخ می دهد، علائم یائسگی خیلی شدید تر از حالت نرمان پدیدار خواهند شد.
شیمی درمانی و پرتودرمانی
شیمی درمانی و پرتو درمان، دو روس درمان هستند که معمولا برای از بین بردن توده های سرطانی به کار می روند. ممکن است که این دوره ها باعث بروز یائسگی شوند اما نکته ی جالب اینجاست که این یائسگی ممکن است به دلیل داروهای مصرف شده، دائمی نبوده و خیلی موقتی رخ دهد.
نارسایی اولیه ی تخمدان ها
در برخی موارد به دلیل ژنتیکی و یا بیماری های مختلف مانند بیماری خود ایمنی، بدن قادر نیست که تولید هورمون های تولید مثل را سطح طبیعی انجام دهد. در این مواقع است که یائسگی زودرس پدیدار می شود. یعنی خانم مورد نظر قبل سن چهل سالگی یائسه می شود. البته این اتفاق در بین هر چهل زن، ممکن است برای یک نفر رخ دهد. اولین راه حلی که برای درمان این نوع از یائسگی پیشنهاد می شود، هورمون درمانی می باشد.
تولید چه هورمون های بر اثر یائسگی، متوقف می شود؟
استروژن، پروژسترون، تستوسترون، هورمون محرک فولیکول و هورمون لوتئین ساز، از جمله ی مهم ترین هورمون های موجود در بدن خانم ها هستند. متاسفانه بر اثر یائسگی تولید این هورمون ها تا حد خیلی زیادی کاهش یافته و نهایتا متوقف می شود. یکی از مهم ترین هورمون هایی که طی یائسگی از بین می رود، هورمون های فولیکول هستند. کار این هورمون ها در بدن این است که تخمک ها را از دیواره ی رحم تولید و رها می سازند که با از بین رفتن و تولید نشدن این هورمون ها، عملا پروسه ی باروری متوقف خواهد شد.
چگونه علائم و عوارض یائسگی را کنترل کنیم؟
از علائم و عوارض یائسگی گفتیم و متوجه شدیم که این علائم تاثیر زیادی بر روی قدرت بدنی و روحی خانم ها خواهد گذاشت. اما راه حل هایی وجود دارند که به کمک آن ها بتوانیم، تسلط بیشتری بر روی کنترل علائم ناشی از یائسه شدن، داشته باشیم.
· گفتیم که یکی از مهم ترین علائم یائسه شدن گر گرفتگی است. به منظور کنترل این موضوع، فرد می تواند از لباس های خنک و سبک استفاده کند. اگر این اتفاق در فصل زمستان رخ داد، می توانید لباس های خنک را لایه لایه بپوشید و در صورت بروز گرگرفتگی، اقدام به کندن لایه های مختلف لباس نمایید.
· مورد دومی که به عنوان عوارض یائسگی به آن اشاره شد، تغییرات خلق و خو بود. در صورت بروز هر گونه حس نا خوشایندی که باعث منفعل شدن شما برای مدت طولانی را به دنبال دارد، باید پیگیری و درمان شود. نفس عمیق، مراقبه و یوگا از جمله مواردی هستند که کمک زیادی در حفظ آرامشتان، خواهند کرد. یادتان نرود که در این دوره به نیازهای بدن و روحتان بیش تر از قبل توجه داشته و در صدد بر طرف کردن آن برآیید.
· اضافه وزن موضوع بعدی است که به حد زیادی خلقیات شما را تحت تاثیر قرار می دهد. برای جلوگیری از مشکل اضافه وزن، سعی کنید تا جایی که ممکن است، کالری بدنتان را کنترل کرده و نسبت به قبل کالری کمتری دریافت کنید. ورزش های سبک روزانه کمک زیاد می کند تا شخص بتواند وزن خود را کنترل کند. غذاهای شور، چرب، شیرین و پرکالری، مانند یک سم در دوران پسا یائسگی برای بدن شما عمل خواهند کرد.
· خواب خوب و کافی، مهم ترین گزینه در حفظ سلامتی و روحیه در دوران پسا یائسگی می باشد. در صورتی که خوب نمی خوابید و خوابتان کافی نیست، حتما با یک پزشک متخصص درباره ی این موضوع مشورت نمایید. یادتان نرود که درصد زیادی از سلامت بدن شما چه در دوران یائسه شدن و چه در دوران معمولی، در دستان خود شماست.
برای مراقبت های دوران یائسگی به کدام پزشک مراجعه کنیم؟
دکتر شهره درویش زاده، جراح و متخصص زنان زایمان و نازایی با 25 سال سابقه درخشان فعالیت حرفه ای در حوزه پزشکی یکی از با تجربه ترین و حاذق ترین پزشکان در زمینه بیماری های زنان می باشند که شما می توانید با اطمینان خاطر به ایشان مراجعه کنید و با دریافت مشاوره های کامل عوارض دوران یائسگی را کنترل کنیم.
